LETTER TO NEPALI JATI

नेपाली जाति र भाषीलाई चिठी

 

सत्य-चेतना युगको शुभारम्भ ! यो के हो र कसरी सहभागी हुने ?

सत्य-चेतना युगमा सहभागी हुने विधि र प्रक्रिया। 

१०८ वटा आध्यात्मिक पत्रहरुबाट  जानकारी र दिव्य-सन्देश निरन्तर रहने…..

जागृत आत्माहरूलाई निवेदन र आह्वान !

हे कान्तिपुरको उत्पत्ति हुनु अघिदेखि नै, विशाल नेपाल हुँदै , वर्तमान नेपाल अधिराज स्थापना

सँगै  समयसँगै सिर्जित भएका पवित्र आत्माहरू, मनहरू !

हे आदरणीय, पूजनीय, जागृत आत्माहरू, चेतनाहरू !

रहस्यमय ब्रह्माण्डको रहस्यमय खेलसँगै, सृष्टिको नियम र नाटक सँगै, हामीहरूलाई ज्ञान

भएसम्म अन्दाजी वीस लाखदेखि चालिस लाख वर्ष अघि प्राकृतिक किसिमले विकशित भएर

आएको अष्ट्रालोपिथेकस (Australopithecus)भनी मानिलिएको पूर्वआदिम मानव लामोसमयक्रम

पछि आफैं विकशित हुँदै गएर आफैं लोप भयो । र त्यही मानव करिब तीनलाख वर्ष अगाडि पूर्वी

अफ्रिकामा विकशित भएको होमो स्यापियन्स् (Homo sapiens (Humans) भनिने अथवा

चिन्तनशील भनी मानिएको सोही मानव पृथ्वीका विभिन्न भूभागमा समयक्रममा छरिदै जाँदा

विभिन्न कारणले विभिन्न रूप, रङ्ग र आकारका, अनि विभिन्न चेतना र चिन्तनका स्तर एवम्

भाषामा विकशित हुँदै आएको जस्तो देखिन्छ ।

 

त्यही सिलसिलामा मिश्र देशीय (इजिप्सियन), भूमध्य सागरीय, मेसोपोटामिया, सुमेरिया, बेविलो

नियन वा पश्चिमी एशियाई वा मध्यपूर्वी एशियाई र इरानी, अनि सिन्धुघाँटी अथवा सिन्धु उपत्

यकाका महेन्जोदरो (Mohenjodaro) र हरप्पा (Harappa)का सहरी सभ्यता विकशित भए। दक्षिण

भारतीय द्राबिड (Dravidian peoples) अनि अष्ट्राल्वाइड (Australo- Melanesian), पूर्वी र

पश्चिमी प्रशान्तमहासागरीय, दक्षिण अमेरिकी र माया सभ्यता आदि खालका जात जातिका

मानवहरूको विकशित रूप पनि देखा पर्दै गएको हो। यसै सिलसिलामा तिनका साथसाथै वा

अघिपछिका कालखण्डमा चिनी अथवा चिनिया, ग्रीक एवम् रोमन आदि प्राचीन सभ्यताहरू पनि

मौलाएको मानिन्छ । यी सबैको मूलमा मानवीय चेतनाको अनन्त शक्ति र व्यापकता रहेको

अनि त्यसको उपजको रूपमा विभिन्न दर्शन, कला र सो सम्बन्धी विस्तारित अभ्यासहरूको

विकास भएको देखिन्छ ।

आध्यात्मिक-धार्मिक खोज र अनुसन्धान कालक्रम अनुसार सबैभन्दा पुरानो धर्म / आध्यात्मिक परम्पराहरू यसरी विकास भएको देखिन्छ, मानवीय विकास सँगसँगै मानवहरुले आफ्नै  ज्ञान, अहंकार, आवश्यकता र अन्तरचिन्तन प्रभावले हामीलाई विभिन्न समूहमा विभाजन गराउँदै लगेर अज्ञानताको दुश्मन हुनुपर्नेमा हामी एक आपसका दुश्मन भएका छौ। अब यसलाई सत्यताको दृष्टिले अनुभूति गरेर सृष्टिले हामीलाई जीवन र सृष्टि रहस्यको खोज गर्न पठाएको कुरालाई स्मरण गर्दै पृथ्वीग्रहबाट हाम्रो दृष्टि समग्र मानवीय कल्याण र ब्रह्माण्डिय खोज हुनुपर्दछ।  

(ज्ञात अनुमानित क्रम):

१. जीववाद / शमनवाद (प्रागैतिहासिक, १००,०००+ वर्ष पहिले)

  प्रकृति, जनावरहरू, पुर्खाहरूको आत्माहरूमा विश्वास।

  लिखित इतिहासभन्दा धेरै पहिले शिकारी-संग्रहकर्ताहरूले अभ्यास गरेका थिए।

  धेरै आदिवासी संस्कृतिहरूमा अझै जीवित छ।

२. टोटेमवाद र पूर्वज पूजा (३०,०००+ वर्ष पहिले)

  गुफा चित्रहरू र दफन अनुष्ठानहरूमा प्रमाण।

  अफ्रिका, एसिया र अमेरिकाभरि आदिवासी समाजहरूमा केन्द्रित।

३. प्राचीन मेसोपोटामियन धर्म (लगभग ३५०० ईसा पूर्व)

  सुमेर, अक्कड, बेबिलोन, अश्शूरमा बहुदेववाद।

  अनु, एनिल, इश्तार जस्ता देवताहरू।

  गिल्गामेशको महाकाव्यमा प्रारम्भिक धार्मिक/पौराणिक विचारहरू छन्।

४. प्राचीन इजिप्टियन धर्म (लगभग ३१०० ईसा पूर्व)

  बहुदेववादी, रा, ओसिरिस, आइसिस जस्ता देवताहरू।

  मृत्युपछिको जीवन र नैतिकतामा बलियो ध्यान (मृतकको पुस्तक)।

५. प्रोटो-इन्डो-इरानी धर्म (लगभग ३०००-२५०० ईसा पूर्व)

  वैदिक हिन्दू धर्म र पारसी धर्मको पुर्खा।

  आकाश देवताहरूको पूजा, अग्नि अनुष्ठान।

६. हिन्दू धर्म (वैदिक परम्परा, लगभग २०००-१५०० ईसा पूर्व)

  वेदहरूमा आधारित (संस्कृतमा सबैभन्दा पुरानो शास्त्रहरू)।

  सबैभन्दा पुरानो जीवित संगठित धर्म मानिन्छ।

७. पारसी धर्म (लगभग १२००-१००० ईसा पूर्व)

  फारसमा पैगम्बर जरथुस्त्र (पारसी) द्वारा स्थापित।

  एकेश्वरवादी/द्वैतवादी: अहुरा माज्दा (राम्रो) बनाम आङ्ग्रा मैन्यु (दुष्ट)।

८. प्राचीन ग्रीक धर्म (लगभग १००० ईसा पूर्व)

  बहुदेववाद: ज्यूस, हेरा, एथेना, अपोलो।

  दर्शन, साहित्य र मिथकमा प्रभावशाली।

९. यहूदी धर्म (लगभग १०००-५०० ईसा पूर्व)

  हिब्रू आदिवासी धर्मबाट नैतिक एकेश्वरवादमा विकसित भयो।

  तोरा, अगमवक्ताहरू र यहोवासँगको करारमा आधारित।

१०. जैन धर्म (लगभग ६००-५०० ईसा पूर्व औपचारिक रूपमा स्थापित, तर जरा पुरानो)

   भारतमा महावीरद्वारा स्थापित/सुधारित।

   अहिंसा र तपस्या सिकाउँछ।

११. बौद्ध धर्म (लगभग ५०० ईसा पूर्व)

   सिद्धार्थ गौतम (बुद्ध) द्वारा स्थापित।

   चार महान सत्य र निर्वाणको मार्ग सिकाउँछ।

१२. कन्फ्युसियसवाद र ताओवाद (लगभग ५००-४०० ईसापूर्व, चीन)

   कन्फ्युसियसले नैतिकता, परिवार र सद्भावमा जोड दिए।

   लाओजीले दाओ (ताओ) लाई सिकाए: मार्गसँग सन्तुलनमा बाँच्नु।

१३. ईसाई धर्म (१ शताब्दी इस्वी संवत्)

   यहूदी धर्मबाट उत्पन्न, नासरतका येशूमा केन्द्रित।

१४. इस्लाम (७ औं शताब्दी इस्वी संवत्)

   पैगम्बर मुहम्मद, अरबमा कुरानको प्रकाशन।

यी बाहेक पनि अनगिन्ती अध्यात्म, धर्म र संस्कृतिहरू संसारका विभिन्न समुदायहरुमा विभिन्न विश्वास र परम्परामा अभ्यास भइरहेका छन्। यीमध्ये म ठूला ६ धर्महरूको बारेमा सारांशमा मेरो अध्ययन र ज्ञान यहाँहरुलाई बाँड्न चाहन्छु:

 

1. हिन्दू धर्म (Sanātana Dharma): उत्पत्ति: करिब 4000–5000 वर्षअघि सिन्धु–सरस्वती सभ्यता वरिपरि।

 हिन्दू धर्मको सार (Essence of Hinduism)

1. एकै सत्य, अनेक मार्ग (One Truth, Many Paths)

“एकोम् सत् विप्राः बहुधा वदन्ति” — ऋग्वेद
(सत्य एकै हो, तर ज्ञानीहरूले त्यसलाई धेरै नामले पुकार्छन्।)
अर्थात् — सबै धर्म, मार्ग र देवता अन्ततः एउटै परम सत्यतर्फ जाने बाटो हुन्।
हिन्दू धर्म सहिष्णुता र विविधतामा एकताको प्रतीक हो।

 

2. आत्मा र परमात्मा (Self and Supreme)

हिन्दू दर्शनको केन्द्रमा आत्मा (Ātman) र परमात्मा (Brahman) को एकता छ।

• आत्मा – हाम्रो अन्तर्मनको शुद्ध चेतना
• परमात्मा – सम्पूर्ण सृष्टिको सर्वोच्च चेतना
  जब मानिस “मै” होइन, “त्यो” (Tat Tvam Asi — “तिमी नै त्यो सत्य हौ”) भन्ने अनुभवमा पुग्छ,
  त्यो अवस्था नै मोक्ष (Moksha) — आत्मा र परमात्माको मिलन हो।

 

3. कर्म, पुनर्जन्म र मोक्ष (Karma, Rebirth, Liberation)

• प्रत्येक कर्मको परिणाम हुन्छ (कर्मफल)।
• जीवन केवल एकपटकको होइन, यो जन्म–मृत्यु–पुनर्जन्मको यात्रा हो।
• जब आत्मा सबै आसक्ति, अज्ञान र अहंकारबाट मुक्त हुन्छ,
  त्यो पुनर्जन्मको चक्रबाट मुक्त भएर मोक्ष प्राप्त गर्छ।

 

4. चार पुरुषार्थ (Four Aims of Life)

हिन्दू धर्मले जीवनका चार उद्देश्यहरू बताउँछ:

1. धर्म – नैतिकता, कर्तव्य, सत्यमार्ग
2. अर्थ – इमानदार परिश्रमद्वारा धन प्राप्ति
3. काम – जीवनका स्वाभाविक इच्छाहरूको सन्तुलित पूर्ति
4. मोक्ष – आत्मिक मुक्ति, सर्वोच्च लक्ष्य

 

5. योग र ध्यान (Union and Meditation)

• योग शब्दको अर्थ नै हो “मिलन” — आत्मा र परमात्माको एकता।
• योग, भक्ति, कर्म, ज्ञान — यी चार मुख्य मार्गहरू छन्।
• ध्यान (Meditation) आत्म–अनुभूतिको माध्यम हो।

 

6. अहिंसा, सत्य र करुणा (Nonviolence, Truth, Compassion)

हिन्दू धर्मले सिकाउँछ —

“अहिंसा परमो धर्मः” — अहिंसा नै सर्वोच्च धर्म हो।
“सत्यं वद, धर्मं चर” — सत्य बोल, धर्म आचरण गर।
प्रेम, करुणा, र सहिष्णुता नै सच्चा भक्ति हुन्।

 

संक्षेपमा (In Essence)

हिन्दू धर्मको सार —

आत्मज्ञान, कर्म, भक्ति र प्रेमद्वारा परमात्मासँग मिलन।

यो धर्म भन्छ —
“ईश्वर सबैमा छ, सबै ईश्वरकै रूप हुन्।”
“प्रत्येक प्राणीमा आत्मा छ, त्यसैले सबैप्रति करुणा र सम्मान गर।”

 

 उपसंहार:

हिन्दू धर्मको सार अत्यन्त विशाल, गहिरो र ब्रह्माण्डीय चेतनासँग सम्बन्धित छ।
यो केवल एउटा धर्म होइन — जीवन दर्शन (Way of Life) हो, जसले मानव र परमात्मा बीचको सम्बन्धलाई प्रेम, ज्ञान र कर्ममार्फत जोड्छ।

हिन्दू धर्मको आत्मा यही हो —
सत्य (Truth), प्रेम (Love), सेवा (Service), र मोक्ष (Liberation)।
जब मानिस बाहिरी रूप होइन, अन्तर–चेतनाको प्रकाशमा बाँच्न थाल्छ,
त्यही क्षण ऊ “मानव” होइन, ऋषि, योगी, र भगवानको अंश बन्न पुग्छ।

 

ॐ सर्वे भवन्तु सुखिनः 

सर्वे सन्तु निरामयाः। 

सर्वे भद्राणि पश्यन्तु 

मा कश्चिद्दुःखभाग्भवेत्। 

ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः॥

यसको अर्थ हो;

“ॐ ! सबै प्राणी सुखी हुनून्, सबै रोगमुक्त रहून्, सबैले शुभ–मंगल देखून्, कसैलाई पनि दुःख नपरोस्। आत्मा, समाज र ब्रह्माण्डमा शान्ति छाओस्।”

 

गीता को मूल सार

1. धर्म र कर्तव्य (स्वधर्म):
   मानिसले परिस्थितिअनुसार आफ्नो कर्तव्य (धर्म) पूरा गर्नुपर्छ, भागेर होइन, साहसपूर्वक सामना गरेर।
2. निष्काम कर्म (कर्मयोग):
   काम गर्दा फलको अपेक्षा नगरी कर्तव्यअनुसार कर्म गर्नु नै श्रेष्ठ मार्ग हो। “कर्म गर, फलको चिन्ता नगर।”
3. आत्मा र परमात्मा:
   आत्मा शाश्वत, अजन्मा र अविनाशी हुन्छ। शरीर मात्र नश्वर छ। त्यसैले मृत्यु केवल शरीरको परिवर्तन हो।
4. योगका मार्गहरू:
   • कर्मयोग – कर्तव्य र सेवा मार्फत ईश्वरप्राप्ति।
   • ज्ञानयोग – विवेक, ज्ञान र आत्म–बोधको बाटो।
   • भक्तियोग – प्रेम र भक्ति मार्फत परमात्मामा लीन हुनु।
5. समता र संयम:
   सुख–दुःख, लाभ–हानि, जय–पराजयमा समान दृष्टि राख्न सक्नु नै योगको सिद्धि हो।
6. परमशरण (भक्ति र आत्मसमर्पण):
   अन्ततः सबैलाई ईश्वरप्रति आत्मसमर्पण गरेर उहाँकै संरक्षणमा शरण लिनु गीता को सर्वोच्च शिक्षा हो।

संक्षेपमा:
गीता भन्छ – मानिसले निष्काम भावले आफ्नो धर्मअनुसार कर्म गर्नुपर्छ फलको आशा नगरी, आत्मालाई चिन्नुपर्छ, अनि भक्ति, ज्ञान र कर्ममार्फत परमात्मामा लीन हुनुपर्छ।

 

1. जोरोएस्ट्रियन धर्म (Zoroastrianism), जसलाई पारसी धर्म पनि भनिन्छ, प्राचीन पर्सिया (आजको इरान) मा पैगम्बर जरथुस्त्र (Zarathustra / Zoroaster) ले करिब 3500 वर्षअघि सुरु गर्नुभएको हो। यो संसारकै सबैभन्दा पुराना एकेश्वरवादी धर्महरूमध्ये एक मानिन्छ।

जोरोएस्ट्रियन धर्मको सार

1. अहुरा मज्दा (Ahura Mazda):
   • सर्वोच्च परमेश्वर, सत्य, प्रकाश र भलाइका स्रोत।
   • सम्पूर्ण ब्रह्माण्डको सृष्टिकर्ता र पालनकर्ता।
2. सत्य र असत्यबीचको संघर्ष:
   • विश्वमा दुई शक्तिहरू छन्:
     • अङ्ग्रह मैन्यु (Angra Mainyu) – असत्य, अन्धकार, द्वेष, विनाश।
     • स्पेन्ता मैन्यु (Spenta Mainyu) – सत्य, प्रकाश, प्रेम, सृजनशीलता।
   • मानवले आफ्नो कर्म, विचार र वचनमार्फत कुन पक्ष रोज्छ भन्नेमा भविष्य निर्भर हुन्छ।
3. त्रिविध धर्मसूत्र (Threefold Path):
   • सत्यमय विचार (Good Thoughts)
   • सत्यमय वचन (Good Words)
   • सत्यमय कर्म (Good Deeds)
     → यही मार्गले आत्मा शुद्ध भई अहुरा मज्दासँग मिलन हुन्छ।
4. अग्नि (Fire) को प्रतीक:
   • अग्नि पवित्रता, सत्य र ईश्वरको प्रकाशको प्रतीक हो।
   • पारसी मन्दिरमा पवित्र अग्नि निरन्तर प्रज्वलित राखिन्छ।
5. मरणोपरान्त विश्वास:
   • मृत्यु पछि आत्माको परीक्षण हुन्छ।
   • असल कर्म गर्ने आत्मा स्वर्ग (House of Song) पुग्छ।
   • खराब कर्म गर्ने आत्मा पीडा भोग्छ।
   • अन्ततः सबै आत्माहरू शुद्ध भई सत्य र प्रकाशमा फर्किन्छन् भन्ने विश्वास

संक्षेपमा:
जोरोएस्ट्रियन धर्मको सार हो – एउटा परमेश्वर अहुरा मज्दाको आराधना गर्दै, असत्यभन्दा सत्य रोज्ने, र “सत्यमय विचार, वचन र कर्म” बाट जीवन पवित्र बनाउने।

 

1. यहूदी धर्म(Judaism): उत्पत्ति: करिब 3000 वर्षअघि मध्यपूर्व (कनान, इजरायल–प्यालेस्टाइन क्षेत्र)।

यहूदी धर्म (Judaism) संसारका सबैभन्दा पुराना एकेश्वरवादी धर्महरूमध्ये एक हो। इसाई धर्म र इस्लाम दुवै यही मूल बाटोबाट विकसित भएका हुन्। यसको सार बुझ्दा केही मुख्य पक्ष यसप्रकार छन्—

 

एकेश्वरवाद:

केवल एउटै परमेश्वर छ, उहाँ नै ब्रह्माण्डका सृष्टिकर्ता, पालनकर्ता र न्याय गर्ने प्रभु हुनुहुन्छ।

तोरा:धर्मग्रन्थलाई कानको रुपमा लिनु

यहूदी धर्मको आधारभूत ग्रन्थ (तोरा) “मोसेसको व्यवस्था (Law of Moses)” पनि भनिन्छ।

धर्म र जीवनशैली:

परमेश्वरको आज्ञा पालना गर्नु। आहार नियम (कोशर खाना), सब्बाथ (विश्राम दिन), धार्मिक उत्सव, र शुद्धताको नियमलाई पालन गर्नु।

न्याय, दया, करुणा र सत्यनिष्ठा जीवनमा अभ्यास गर्नु र शान्तिपूर्ण जीवन बिताउनु।

नैतिकता र सामाजिक न्याय:

यहूदी धर्म केवल धार्मिक अनुष्ठान होइन, समाजमा न्याय, समानता, शान्ति र दयालु व्यवहार कायम गर्नुपर्ने शिक्षा को रूपमा लिनु ।

संक्षेपमा:
यहूदी धर्मको सार हो – एउटा परमेश्वरमा आस्था राख्दै, उहाँसँग भएको वाचा पालन गर्नु, तोराको नियमअनुसार धर्म–कर्तव्य पूरा गर्नु, र न्याय, दया र शान्तिपूर्ण जीवन बिताउनु।

• ईसाई धर्म (Christianity) को सुरुवात इस्वी संवत् पहिलो शताब्दीमा, लगभग २२०० वर्ष पहिले, यहूदिया (आधुनिक इजरायल/प्यालेस्टाइन) क्षेत्रमा भएको थियो।

इसाई धर्मको सार (Essence of Christianity)

1. ईश्वर प्रेमको प्रतीक हुन् (God is Love)
   • बाइबल अनुसार, “God is Love.”
   • अर्थात् ईश्वर दयामय, करुणामय र प्रेममय चेतना हुन्।
   • उहाँले सम्पूर्ण सृष्टिलाई प्रेमबाट उत्पन्न गर्नुभएको हो, र प्रत्येक मानव उहाँकै रूप हुन्।
   • आफ्ना शत्रुहरूलाई पनि प्रेम गर र तिमीहरूलाई सताउनेहरूका निम्ति पनि प्रार्थना गर !
2. यीशु ख्रिष्ट मानव रूपका ईश्वर हुन् (Jesus as Divine Incarnation)
   • यीशु ख्रिष्टलाई ईश्वरको पुत्र मानिन्छ, जसले मानिसलाई ईश्वरको प्रेम र क्षमाको मार्ग देखाउन मानव देह धारण गर्नुभयो।
   • उहाँले भन्नुभयो, “I am the way, the truth, and the life.” — अर्थात् सत्य, जीवन र मुक्ति प्राप्तिको बाटो उहाँकै शिक्षामा छ।
3. क्षमा र प्रेमको मार्ग (Path of Forgiveness and Love)
   • यीशुले सिकाउनुभयो: “तिम्रा शत्रुहरूलाई पनि प्रेम गर।”
   • इसाई धर्ममा बदला होइन, क्षमा; द्वेष होइन, करुणा; घृणा होइन, प्रेम नै सर्वोच्च गुण हो।
4. आत्मा अमर हुन्छ (Eternal Soul)
   • शरीर मर्छ, तर आत्मा अमर हुन्छ।
   • विश्वास गर्नेहरूका लागि मृत्यु केवल अर्को जीवनमा प्रवेश हो, जसमा आत्मा ईश्वरसँग मिल्छ — salvation अर्थात् मुक्ति प्राप्त हुन्छ।
5. विश्वास र सेवा (Faith and Service)
   • केवल विश्वास मात्र होइन, कर्म पनि चाहिन्छ।
   • गरिब, पीडित, र रोगीको सेवा गर्नु ईश्वरको सेवा गर्नु हो।
6. त्रिएक ईश्वरको सिद्धान्त (Holy Trinity)
   • इसाई धर्म अनुसार ईश्वर तीन रूपमा प्रकट हुन्छन्:
     • God the Father (सृष्टिकर्ता),
     • God the Son (यीशु ख्रिष्ट, उद्धारकर्ता),
     • God the Holy Spirit (आन्तरिक शक्ति र प्रेरणा)।

 

संक्षेपमा: इसाई धर्मको सार प्रेम, क्षमा, विश्वास, र सेवा हो।
यीशुको सन्देश यही हो —

“Love your neighbor as yourself.”
“Forgive, and you shall be forgiven.”
“Seek the kingdom of God within you.”

• बौद्ध धर्म (Buddhism) को सुरुवात लगभग २,६०० वर्ष पहिले लुम्बिनी नेपालमा भएको हो।

बुद्ध धर्मको सार (Essence of Buddhism)

1. चार आर्य सत्य (The Four Noble Truths – चत्वारि आर्यसत्यानि)

बुद्धले आफ्नो सम्पूर्ण शिक्षालाई यी चार सत्यमा सङ्कलन गर्नुभयो:

1. दुःख: जीवनमा दुःख छ — जन्म, बुढ्यौली, रोग, मृत्यु, वियोग, अपूर्ण चाहना सबै दुःख हुन्।
2. दुःखको कारण: तृष्णा (इच्छा, आसक्ति, लोभ) नै दुःखको मूल कारण हो।
3. दुःखको निवारण: तृष्णा अन्त्य भए दुःख पनि अन्त्य हुन्छ — यही मुक्ति (निर्वाण) हो।
4. दुःखनिवारणको मार्ग: अष्टाङ्गिक मार्ग — सही दृष्टि, सही संकल्प, सही वाणी, सही कर्म, सही आजीविका, सही प्रयास, सही स्मृति र सही समाधि।

 

2. मध्य मार्ग (The Middle Path)

• बुद्धले अत्यधिक विलास र कठोर तपस्या दुवैलाई अस्वीकार गर्नुभयो।
• उहाँले भने — “सत्यको बाटो मध्यमा छ।”
  → आत्म–संयम, सन्तुलन, र सजग जीवन नै मुक्ति दिने बाटो हो।

 

3. अनित्य, अनात्मा र प्रत्ययसमुत्पाद (Impermanence, No-Self, Dependent Origination)

• सबै वस्तु अनित्य छन् (Anicca): केही पनि स्थायी छैन।
• “म” भनेर जुन अहंकार छ त्यो पनि अस्थायी हो (Anatta)।
• सबै कुरा कारण र परिणामले उत्पन्न हुन्छ (Pratītyasamutpāda)।
  → यो बुझ्दा मन लोभ, द्वेष र मोहबाट स्वतः मुक्त हुन्छ।

 

4. करुणा र मैत्री (Compassion and Loving-Kindness)

• बुद्ध धर्मको हृदय “करुणा” हो — सबै प्राणप्रति प्रेम, सहानुभूति र अहिंसाको भावना।
• “सर्वभूतहिते रताः” — सबै जीवको कल्याणमा रमाउने नै सच्चा साधक हो।

 

5. निर्वाण (Ultimate Liberation)

• जब मन इच्छाबाट मुक्त हुन्छ, चेत जागृत हुन्छ, तब आत्मा शान्त र उज्यालो हुन्छ — यही निर्वाण हो।
• निर्वाण कुनै मृत्यु होइन, यो जीवित मुक्ति हो — जहाँ मन र जगत दुवै शुद्ध बन्छन्।

 

संक्षेपमा:

बुद्ध धर्मको सार अत्यन्त गहिरो, सरल र आत्म–जागरणमूलक छ। यसको केन्द्रमा दुःखको कारण बुझ्ने र आत्मज्ञान (निर्वाण) प्राप्त गर्ने साधना छ। बुद्ध धर्म कुनै आस्था वा पूजा मात्र होइन — यो जीवन बाँच्ने तरिका (Way of Life) हो।

बुद्ध धर्मको सार —

“सजग बन, करुणामय बन, लोभ–द्वेष–मोहबाट मुक्त बन।”

यो धर्म भन्छ —
“अन्धविश्वास होइन, अनुभवबाट सत्य खोज।”
“ईश्वर बाहिर होइन, तिम्रो अन्तर्मनमै सत्य छ।”

                                             “ॐ मणि पद्मे हुँ”

“मेरो हृदयमा करुणा (मणि) र ज्ञान (पद्म) को ऐक्य स्थायी होस् (हुँ)”

• इस्लाम धर्मको सार (Essence of Islam)

 

1. “इस्लाम” शब्दको अर्थ

“इस्लाम” अरबी शब्द हो — जसको अर्थ हो समर्पण (Submission) र शान्ति (Peace)।
अर्थात् — ईश्वर (अल्लाह) प्रती पूर्ण समर्पणद्वारा शान्ति प्राप्त गर्नु।
इस्लाम सिकाउँछ — “मानव आफ्नो अहंकार होइन, ईश्वरको इच्छाको अनुयायी हो।”

 

2. एक मात्र परमेश्वर — अल्लाह (Monotheism)

इस्लामको केन्द्रीय विश्वास:

“लाइलाहा इल्लल्लाह” — अल्लाह बाहेक कुनै पनि आराध्य छैन।
अल्लाह सर्वशक्तिमान्, दयामय, करुणामय, र सृष्टिको एकमात्र स्रष्टा हुन्।

 

3. पाँच आधार स्तम्भहरू (Five Pillars of Islam)

यी पाँच स्तम्भहरू इस्लामिक जीवनका आधार हुन् —

1.  शहादा (Faith):
   • “There is no god but Allah, and Muhammad is His Messenger.”
   • यो श्रद्धा इस्लामको प्रवेशद्वार हो।
2.  सलात (Prayer):
   • दिनमा पाँच पटक प्रार्थना (नमाज) — आत्मा र परमात्मा बीचको संवाद।
3.  जकात (Charity):
   • आफ्ना सम्पत्तिको केही अंश गरिब र पीडितका लागि दिने — दया र सामाजिक न्यायको प्रतीक।
4.  सौम (Fasting):
   • रमजान महिनामा आत्मसंयम र आत्मशुद्धिका लागि उपवास।
5.  हज (Pilgrimage):
   • जीवनमा एकपटक मक्का पुगेर अल्लाहप्रति समर्पण व्यक्त गर्ने।

 

4. कुरआन — दिव्य सन्देश

• इस्लामको पवित्र ग्रन्थ कुरआन हो, जुन पैगम्बर मुहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) लाई अल्लाहको वाणी रूपमा प्राप्त भयो।
• कुरआनले सिकाउँछ — सत्य, न्याय, करुणा, क्षमा र समानता।

 

5. मानवताको सेवा (Service to Humanity)

इस्लाम भन्छ —

“सबैभन्दा उत्कृष्ट मानव ऊ हो, जसले अरू मानवका लागि सेवा गर्छ।”
अर्थात् इस्लाम केवल पूजा होइन, व्यवहारिक जीवनमा प्रेम, दया र न्याय को अभ्यास हो।

 

6. शान्ति, सहिष्णुता र करुणा (Peace and Compassion)

• इस्लामको आत्मा “शान्ति” हो।
• पैगम्बर मुहम्मदले भने —

“साँचो मुसलमान ऊ हो जसको हात र जिब्रोबाट अरू मानव सुरक्षित रहोस्।”

 

 संक्षेपमा (In Essence)

इस्लाम धर्मको सार —

एक ईश्वरमा विश्वास, आत्म–समर्पण, प्रार्थना, सेवा, र न्याय।

यो धर्म भन्छ —

“अल्लाह एक हुनुहुन्छ, र उहाँको इच्छाअनुसार जीवन चलाउनु नै सच्चा धर्म हो।”
“अल्लाह सबैका लागि प्रेममय छन्, त्यसैले तिमी पनि सबैका लागि प्रेममय बन।”

 

सृष्टिमा रहेको व्यक्त्य-अव्यक्त्य, रहस्यमय अथवा सङ्केतपूर्ण गहन चेतना मानव जातिमा पनि

निहित रहेको वा लुकेको आत्मचेतना एवम् यसको गहन चिन्तनको व्यापक आलोक अनि त्यसको

प्रभावकारी ‘अहं ब्रह्मास्मि’ (Aham Brahmasmi- “अहम् ब्रह्मास्मि” भन्ने वाक्यांश सनातन धर्मको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण र गहन अवधारणाहरू मध्ये एक हो, जसले अस्तित्वको परम

वास्तविकतालाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। यो प्राचीन संस्कृत भाषाबाट आएको हो, जहाँ “अहम्” को

अर्थ “म” “ब्रह्मा” को अर्थ “परम वास्तविकता वा ईश्वर” “अस्मि” को अर्थ “अहम्” वा

“अस्तित्वमा छ” भन्ने हुन्छ। यसरी, अहम् ब्रह्मास्मि भन्ने वाक्यांशको शाब्दिक अर्थ  “म ब्रह्म

हुँ” वा “म परम वास्तविकता हुँ” भन्ने हुन्छ।) भन्ने मानसिक कम्पन र सो चेतनाको उपजको

रूपमा सनातन चिन्तनको परम ओमकारको प्राथमिक वा आदिम आवाज (primordial sound)

लाई अनुभूत गरेर अथवा आविस्कार गरी वा प्राप्त गरी पुलकित भएर पूर्व-प्रारम्भिक वा पूर्व-

प्राथमिक संस्कृत अथवा आदिम ऋग्वैदिक संस्कृत कालमा संस्कृत भाषाद्वारा मानवीय चेतना

यस हिमवत् खण्डको पवित्र भूभागमा १५०० विसिइ तिर वा केही अगाडि नै प्रसारित भएको

प्रतीत हुन्छ । यिनै समयमा किराँतहरू पनि यी पहाडी भूभागमा खाईखेली गरि रहेको बुझिन्छ ।

हामी निरन्तर हिन्दू, बुद्धिस्ट, क्रिस्चियन मुस्लिम, जैन लगायत विभिन्न धर्महरूका दर्शनहरूबाट,

ज्ञानहरूबाट निरन्तर प्रभावित हुँदै अध्यात्मका गहिराईहरूमा, चेतनाका बिम्बहरूमा आफूलाई पुर्‍याउन

प्रयत्नरत छौँ, जीवन र सृष्टिको लुप्तगुप्त रहस्यलाई बुझ्न उत्सुक र उत्साहित छौं।

 

ती सबै चिन्तन र दर्शनहरूमा मूलतः प्रेम, कल्याण र करुणा जस्ता मानव भित्रका दिव्य तत्वहरू

बीजको रूपमा भएको झल्का मिल्छ । त्यो भनेको मानव भित्र रहने गरेको सृष्टि वा प्रकृतिप्रदत्त

विश्वप्रेम अथवा शाश्वत मानव चेतनाजन्य दिव्य करुणा र सद्भाव नै हो । यो प्रेमको तत्वलाई

हामी सबैले आ-आफ्नो राष्ट्र, समुदाय, परिवार र व्यक्ति—व्यक्तिमा पुर्याउँदै सबैमा प्रेम र

आनन्दको रसले भिजाउँदै, हँसिलो अनि सरिक पार्दै पुनः त्यो रसलाई समुदाय र समाजव्यापी,

राष्ट्रव्यापी, देश एवम् विश्वव्यापी बनाउँदै रहने निरन्तरको दोहोरो मानवीय किम्वा मानवमा

अन्तर्निहित त्यो दिव्य चेतनाको सञ्चारको प्रकृया अपनाइरहनु पर्छ —निमेष निमेषदेखि युगयुग,

अनन्तसम्म । सो सञ्चारकार्यको कर्ता अथवा कारक अर्जुन चार्हिं मानव नै हो – उत्थिष्ठित:

अर्जुन अथवा सचेत र तत्पर व्यक्ति ! विश्व भरीका हरेक व्यक्तिव्यक्तिलाई प्रेम र सम्मान गर्दै

म नेपाली भएको नाताले यो प्रेमको तत्व आफ्नै नजीकको अथवा मौलिक परम्परामा खोज्न जानु

र यस अर्थमा सबैको लागि आफ्नै परम्पराबाट व्यक्ति, परिवार र स्थानीयता हुँदै विश्वव्यापी

रूपमा कल्याणकारी हुनु र फेरि व्यक्तिमा आउनु अनि पुन: व्यापक फिंजिनु, यो प्रकृया

स्वाभाविक र सजिलो हुन्छ ।

त्यही सनातन आदिम चिन्तन र अभ्यासहरू नेपाली भूभागमा पनि कार्यरत थिए । त्यही नेपाली

चेतना, चिन्तन, प्रकाश र प्रयाशहरूको निरन्तर विकासवादी उत्तराधिकारिको रूपमा आधुनिक

समयमा आएर नेपाली मस्तिष्कको विलक्षण प्रतिभा र उच्च परिकल्पना अनि नेपाली मनको

दिव्यता एवम् नेपाली भाषा प्रखर भएर देखा परेको छ । यी सबै तत्वहरू साक्षात् ब्रह्माण्डकै

स्थायी प्रतिबिम्ब हुन् अनि जातिजातिको वा व्यक्ति व्यक्तिको हकमा भने निजनिजको प्रारब्ध

अथवा पूर्वजन्मको कमाई ! हामी सबैले आज एकपल आत्मभित्र फर्केर गहिरो प्रश्न गरौं:

“म को हुँ”? “म के हुँ?”

“सृष्टिको यो विराट लहरमा मेरो उद्गम कहाँबाट भयो?”

“यथार्थमा किन आएको हुँ म यो पृथ्वीमा?”

“के मेरो अस्तित्व केवल यो देहभित्र सीमित छ? 

म नै चेतना हुँ कि म अनन्त चेतनाको अंश मात्र हुँ?”

यी प्रश्नहरूको उत्तर हामी बाहिरी संसारमा होइन, आफ्नै अन्तरात्माको मौन गहिराइमा प्राप्त 

गर्छौं।

“यदि भोलिको बिहानीसँगै मेरो यो शरीर पृथ्वीको काखमा विलीन भयो भने” मैले जीवन र जीवन

 दिने सृष्टिकर्तालाई के अर्पण गरें? मैले मानवताको सेवामा के समर्पण गरें? मैले प्रेम, सत्य, क

रुणा, ज्ञान र प्रकाशको रूपमा के छोड़े संसारलाई? यिनै प्रश्नहरू आज हामीलाई आत्ममन्थन ग

राउन आएका छन्। संसार रूपान्तरणको यात्रामा हाम्रो चेतनाले के योगदान दिएको छ? हामी कुन

 तरंगमा हिँडिरहेका छौं? कहाँ र कुन दिशातिर जाँदैछौं ? के हाम्रो खुशी र आनन्द बाह्य भौतिक

तामा छ, कि आत्मिक मिलन र ब्रह्मसँगको संवादमा? हाम्रो खोज, हाम्रो तप, हाम्रो प्रार्थना यही

 हुनुपर्छ— “मेरो भौतिक अस्तित्व, चेतना र चिन्तनाको सत्य कहाँ लुकेको छ?” आफ्नो क्षमताको ज्ञान र 

अनुभूति हुनु, आत्मसाक्षात्कार अथवा आफैंले आफैंलाई चिन्नु –

 यो खोज नै परमधर्म हो। निरन्तर सासको सजगतामा बसेर ध्यानको शून्यतामा पुग्नु र चैतन्य

को बोध गर्नु हामी सबैको जीवनको प्रकृया, उद्देश्य र लक्ष्य हुनुपर्छ, अनि यसलाई मानव जगत

मा फैलाउन समर्पित बन्न सक्नुपर्छ । यसलाई गहिरिएर व्यापक खोज्न थालियो भने सम्भवत “म के चाहिँ होइन?” भन्ने हाम्रो पहिचान र ब्रह्माण्डीय क्षमता भेट्न सकिन्छ ।

 

नेपाल अधिराज्य—हजारौं वर्ष पुरानो ध्यान, योग, ब्रह्मज्ञान र प्रेमको रहस्यभूमि, जहाँ प्रत्येक

कणको गुह्यमा चेतनाको गुरुतत्त्व छ, जहाँ वायुमण्डल नै मन्त्रमय छ। धरतीको कण कणबाट

ऊर्जा प्रभावित भएर हाम्रा चक्रहरुलाई छुँदै ब्रह्माण्ड तिर बगिरहेको हुन्छ, यही पुण्यभूमिमा

लुकेको छ ब्रह्माण्डसँग संवाद गर्ने अमूल्य कला, आफ्नो विचार, भावना, आकांक्षा र सपनालाई

ब्रह्माण्डको चुम्बकीय तरंगसँग समाहित गरेर सृष्टिको लयमा बाँध्ने दिव्य विद्या—!

यसैले, अब हामी एक साथ संकल्प गरौं: विक्रम सम्वतको बाइसौँ शताब्दी सुरू हुनुअघि नै,

विक्रम संवत् २०९९ भित्र, अबको १७ वर्षमा नेपाल र विश्वलाई के दिन सक्छौं हामी? के सन्देश

दिन सक्छौं मानवतामाका निम्ति? के सार्थक कर्म गर्न सक्छौं चेतनाको लागि? के उपहार छोड्न

सक्छौ हाम्रा सन्ततिका लागि ? प्रश्न गरौं हामी कसका सन्तानहरू हौँ? हाम्रा सन्तानहरू कस्ता

हुनेछन्? नेपाली जातिहरूको आत्मसम्मानलाई कुन उचाइमा पुर्याउन सक्छौ विश्वमा ?

ज्ञानमाताको आशीर्वादबाट प्रेरित यो अभियान अब नयाँ युगको उद्घोष हो! चेतनाको युग, प्रेमको

युग, प्रकाशको युग, उज्यालाको युग, ज्ञानको युग, सत्यताको युग, जहाँ विचार सजीव छन्,

भावना पवित्र र कर्म ब्रह्मतुल्य छन्।

यस जीवनको यस संधिकालमा, तपाईं सबैको माया, समर्थन, प्रेरणा,सहभागिता साथसाथै

मार्गदर्शनले मलाई आत्मीयताको अटुट नाताले बाँधेको छ। यस महान् यात्रामा तपाईंहरू सबैप्रति

म सदा कृतज्ञ, सदा नतमस्तक अनि सदा समर्पित रहनेछु। मैले केही प्रारम्भिक आध्यात्मिक

अनुभूति र साहित्यिक खोजहरूलाई voiceofkabin.com मार्फत अभिव्यक्त गर्न सुरु गरिसकेको

छु। यही माध्यमबाट आगामी दिनहरूमा अनुभव र ज्ञानको क्रमशः विस्तार हुनेछ।

तपाईंहरू सबै आदरणीय पाठक, साधक, मिडिया साथीहरू र आत्मीय आत्माहरूलाई विनम्र

अनुरोध गर्दछु:

कृपया केही समय निकालेर मेरा साहित्यिक, भावनात्मक, पुलकित र केही दार्शनिक

अभिव्यक्तिहरूलाई सुनेर, पढेर, अनुभूत गरेर आफ्नो अमूल्य दृष्टिकोण प्रदान गरिदिनुहोस्।

तपाईंको एक विचार पनि मेरो यात्राको उज्यालो दीप र मार्गनिर्देशक बन्नेछ ।

हजुरहरू सबैलाई गुरु मानेर “म को हुँ? के हुँ?” भन्ने अनन्त खोजको दियो मेरो अन्तरमा सधैं

प्रज्वलित रहनेछ। हजारौं वर्षदेखि म निरन्तर “म के चाहिँ होइन?” यसैको खोजी गरिरहेको छु। जीवनको परम सत्यको अमृत प्राप्तिको यो यात्रा म तपाईंहरूसँग प्रेम, प्रकाश र करुणाको तरङ्गमा बाँड्न चाहन्छु-“म को नदीबाट बग्दै बग्दै “हामी”को महासागरमा पुग्न चाहन्छु, महासागरको गहिराईलाई छुन चाहन्छु अनि बाहिर खुला धर्तीमा आएर; निस्वार्थ सेवा र विश्वमानव प्रेमको अमर दीपशिखा बोकेर, आगामी पुस्ताहरूको आत्मसम्मान, उनीहरूको सत्यको खोज, चेतनाको जागरण र समृद्धिको बाटो प्रशस्त गर्न;

यो समस्त जीवन,

यो सम्पूर्ण अस्तित्व,

म यस पवित्र अभियानलाई अर्पण गर्दछु।

यात्राको निरन्तरतासँगै हजुरहरू समक्ष म को हुँ ? म के हुँ ? कहाँ जाँदैछु जस्तो लाग्छ

कविताबाट   एक सिकारु कविको रूपमा बताउने प्रयत्न गर्दैछु; 

 

https://youtu.be/fey0K-oK5G0?si=lP4bluQn9KMNztwy

 

लोकदेखि-लोकसम्मन, युगदेखि-युगसम्मको लामो यात्रामा निस्केको —  यो लोकमा यहाँहरूको साथमा

यो जीवनपथको केवल एक यात्री, जसको गन्तव्य निश्चित छ।

एक दिन, यो पार्थिव शरीर जहाँबाट आएको हो, त्यही असीम ब्रह्माण्डको महासागरमा विलय हुने

छ।

त्यो क्षण आउँदा—

मेरो अन्तिम सन्देशको रूपमा केही आत्मिक इच्छाहरू तपाईंहरू समक्ष

विनम्र निवेदन गर्दैछु—

१.

जब त्यो “शुभ” समाचार सुन्नुहुनेछ— जहाँमा भौतिक रूपमा ब्रह्माण्डसँग विलय भएको हुन्छु;

त्यो दिन तपाईं यो लोकमा पूर्ण होशमा मेरा इच्छाहरू सम्झनुहुनेछ भने—

म हार्दिक अनुरोध गर्छु—

मलाई “समवेदना” भनेर लेख्नुको सट्टा हामीले सँगै बिताएका रमाइला पलहरू,

मबाट सिकेका स-साना तर उज्यालो दिने कुरा, र मैले गरेको कर्महरू सम्झेर

केवल प्रेम, उज्यालो र मुस्कानसहित

“श्रद्धाञ्जली र शुभकामना” मात्र अर्पण गरिदिनुहुन विनम्रतापूर्वक हार्दिक अनुरोध गर्न चाहन्छु।

२.

म ब्रह्ममा विलय भएको पाँचौँ दिन—

तपाईं जुन भूगोल, जुन स्थानमा हुनुहुन्छ—राति ९ बजेबाट १५ मिनेटका लागि आफ्नो कोठा वा घरका सबै बत्तीहरू, गाडीको प्रकाश, मोबाइलको उज्यालो—जस्तोसुकै प्रकाश होस्—आकाश र अनन्त ब्रह्माण्डतर्फ समर्पणपूर्वक प्रज्वलित गरिदिनुहोला। अथवा, कुनै दियो, कुनै दीप, कुनै पवित्र ज्योति बालि दिनुहोला। जसको उज्यालोले केवल अन्धकार हटाउँदैन, बरु आत्मालाई पनि असीम दिव्य प्रकाशमा विलीन गराउँछ। मलाई पनि त्यो उज्यालोमा समेटिदिनुहोस्— तपाईँले पठाएको प्रकाशको उज्यालोका प्रत्येक किरणहरूले मलाई प्रेम  प्रेम भनेर शान्तसँग बसेको मेरो आत्मालाई स्पर्श गरुन् अनि म स्वयं प्रेमको उज्यालो किरण बनेर तपाईँ र तपाईँका सन्ततिहरूलाई प्रेम दिइरहन सकुँ अनन्तसम्म।

त्यस क्षण, कृपया मलाई आफ्नो अनन्त मित्र सम्झेर, यो तलको “मित्रता”कविता मर्मस्पर्शी

स्वरमा  तपाईँलाई मनपर्ने एक हरफ वाचन गरिदिनुहोला, मेरो कविता voiceofkabin.com मा रहनेछ सदाको लागि। त्यो पल, तपाईंको आवाज र हृदयबाट बग्ने प्रेम र मित्रताको तरङ्गहरूमा, म लामो आनन्दको निन्द्रामा सुतेको अवस्थामा पनि संगीतको धुनको रूपमा सुन्न सकौँ। यो पृथ्वीलाई हाम्रो साझा पवित्र घरको रूपमा महसुस गर्न सकुँ; त्यो अनुभवमा, मैले यस जीवनको यात्रामा  सबैभन्दा बढी माया बोकेका मित्रहरू कमाएर— सृष्टिको सबैभन्दा धनी मानव भएर बिदा लिएको अनुभूति पाऊँ!

अनुभूति पाऊँ !!

किनकि त्यस क्षण “म हराएको हुन्छु, तर “हामी” बीच रहेको हुन्छु।

अहिलेलाई,

म तपाईंहरूको निर्मल मनबाट झर्ने शुभकामना,

तपाईंहरूको आत्माबाट प्रस्फुटित हुने पवित्र आशीर्वाद,

र तपाईंको हृदयमा अनन्त बग्ने दिव्य प्रेमको याचना गर्दछु—

एक अनन्य, शाश्वत मित्रको रूपमा,

यो आत्मिक कविता अर्पण गर्दै…

 

 https://youtu.be/BVZRc5U5j64?si=EuSb1yKuFUHZFP5t

 

भौतिक र आत्मिक यात्रामा निरन्तर भेटिरहने विश्वास राख्दै, पृथ्वीको उत्तरी खण्डबाट

हृदयको गहिराइमा बसी अनुग्रहित कृतज्ञता व्यक्त गर्न चाहन्छु:

 

https://youtu.be/yaJFv8w_4sE?si=hdrrjucioZan5OJm

 

यहाँको अमूल्य समय निकालेर चिठ्ठी पढिदिनुभयो त्यसको लागि यहाँको समयको उच्च

मूल्याङ्कन र हार्दिक कृतज्ञता व्यक्त गर्न चाहन्छु। 

 

अन्त्यमा चिठ्ठीबाट बिदा हुनु अगाडि यहाँहरुले  एक असल मित्रको रुपमा (“मित्र के

होइन?”) यहाँलाई एउटा महत्वपूर्ण कर्म अनुरोध  गर्न चाहन्छु। हामी सृष्टिमा ठूलो परिवर्तन

गर्दैछौँ, हामी चेतनाको युगमा प्रवेश  गरिरहेका छौँ, हामी धेरै यसको यसको संयोजन गरिरहेका छौं, कोही हामी समयको निमित्त बनेर कार्य र कर्म गरिरहेछौं कालान्तरदेखि, तपाईँ पनि यसको प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष अभियन्ता हो नै। आफ्नो चेतनाभित्रको ज्ञानलाई बढाएर अभियानलाई निरन्तरता दिनुहोला। समयअनुसारको आफ्नो कर्मको पहिचान गर्नुहोला, अहिलेको समयको लागि तपाईंको यो नै कर्म भएको अनुभूति गरिदिनुहुन विनम्रतापूर्वक जानकारी गराउन चाहन्छु।

पत्रको अन्तसँगै नयाँ कर्म शुभारम्भ गर्न आशा, अनुरोध र अपेक्षा गर्दै विनम्रतापूर्वक अनुरोध र  शुभकामना दिन चाहन्छु।

तपाईं को हो? के हो? निरन्तर खोज गरिरहनुहोला गहिरिएर अझ यो बिन्दुबाट;

१. बिहान ब्रह्म मुहुर्त ब्युझेर नियमित योग गर्नु अगाडि सुतेर वा उठेर (पूर्व, उत्तर वा उत्तरपूर्व

फर्केर) सम्भव भएन खुला आकाशमा हेर्दै हप्ताको पाँच दिन दिन ब्रह्माण्डसँग संवाद गर्नुस् तपाईं को हो ? तपाईं के हो ? तपाईंले के खोजिरहनु भएको छ? तपाईँ पृथ्वीमा किन आउनुभयो ? तपाईँले यहाँ के छोडेर जानुपर्छ ? बालक सन्तानले मातापितालाई सोधेजस्तै, मागेजस्तै आफ्नो अधिकार सम्झेर सोध्नुस, माग्नुस् ! तपाईँले उत्तर नभेटेसम्म र खोजेको कुरा नपाएसम्म निरन्तर सोधिरहनुस्…मागिरहनुस्…गरिरहनुहोस्… यसले तपाईँलाई चेतनाको युगको लागि तयारी गराउँछ ।

याद गर्नुहोस् — हामी शरीर होइनौं, नाम होइनौं, केवल ऊर्जा हौँ — ब्रह्माण्डीय चेतनाको सूक्ष्म अंश हौँ। हामी प्रत्येक क्षण अनन्त शक्तिको लयमा स्पन्दित तरङ्ग हौँ। हामी “चैतन्य शक्ति” हौँ। जब तपाईं आफ्ना विचारहरूलाई प्रश्नको रूपमा ब्रह्माण्डतर्फ पठाउनुहुन्छ, ती प्रश्नहरू ऊर्जाको सूक्ष्म कम्पन बन्ने गर्छन् र ब्रह्माण्डीय चेतनाको महासागरमा विलीन हुन्छन्।
त्यो क्षणदेखि नै तपाईं र ब्रह्माण्डबीच संवादको अदृश्य सेतु निर्माण हुन्छ — जहाँ शब्द हराउँछन् र केवल स्पन्दनको भाषा मात्र बाँकी रहन्छ।

यस रहस्यमय यात्रामा रूपान्तरणको समय निश्चित हुँदैन —
कसैका लागि यो एक क्षणमै घट्न सक्छ, कसैका लागि एक दिन, एक हप्ता, एक महिना,
वा शताब्दीयौंपछि मात्र अनुभूत हुन सक्छ।

तर निश्चिन्त रहनुहोस् —
जुन दिन तपाईंको चेतना ऊर्जाको रूपमा सञ्चार गर्न थाल्छ,
त्यही दिनदेखि ब्रह्माण्डले तपाईंलाई सुन्न थाल्छ।

 

(ब्रह्ममुहूर्त समय बिहान ३:३० बजेदेखि ५:३० बजे भित्र पर्दछ, यो ४८ मिनेटको अवधि हो जुन

तपाईँ रहेको ठाउँमा सूर्योदय हुनुभन्दा एक घण्टा ३६ मिनेट अगाडि देखि सुरु हुन्छ र सूर्योदय

हुनुभन्दा ४८ मिनेट अगाडि समाप्त हुन्छ। ब्रह्ममुहूर्त रातको १४ औं मुहूर्त काल हो। एक मुहूर्त

४८ मिनेटको अवधि हो, जसमा सम्पूर्ण रात १५ मुहूर्तहरू हुन्छन्। सूर्योदयको समय भौगोलिक

स्थान र वर्षको समय अनुसार प्रत्येक दिन फरक हुन्छ, र ब्रह्ममुहूर्तको समय पनि फरक हुन्छ।

उदाहरणका लागि, यदि सूर्योदय बिहान ६:०० बजे हुन्छ भने, ब्रह्ममुहूर्त बिहान ४:२४ बजे सुरु

हुन्छ र बिहान ५:१२ बजे समाप्त हुन्छ।)

 २. पिता पक्षका पाँच पुस्ता र माता (मामल) पक्षका पाँच पुस्ताका नामहरू सङ्कलन गरेर,

आफ्नो पूजा वा ध्यानस्थलमा ती पवित्र नामहरू प्रतिस्थापन गर्दै श्रद्धापूर्वक दर्शन गर्नुहोस्।

पहिला ब्रह्माण्डसँग यो प्रार्थना गर्नुस्।”हामी पुर्खाहरूका अपूर्णता र कमजोर पक्षहरूलाई प्रेम र चेतनाको प्रकाशमा स्वीकार्दै, म मेरो तर्फबाट क्षमा अर्पण गर्दछु। उहाँहरूको आत्मा ब्रह्माण्डीय प्रकाशमा सहजतापूर्वक आरोहण गरोस्, शान्ति र मुक्तिको अनन्त यात्रामा उहाँहरूको ऊर्जा रूपान्तरित होस् भन्ने प्रार्थना गर्दछु। उहाँहरूको अपूर्णतालाई पूर्णता दिने शक्ति र आशीर्वाद हामीलाई वर्षाइदिनुहोस्।” पुर्खाहरूको अनन्तको यात्रालाई ऊर्जा, खुसी र प्रेमले भरिदिनुहोस्, सहज बनाइदिनुहोस्।

त्यसपछि, आँखा बन्द गरेर, श्वासभित्र तान्दा-  श्रद्धेय पुर्खाहरूबाट आशीर्वाद लिँदै र  बाहिर फाल्दा जानेर वा अन्जानमा  आफूले यो जीवनमा गरेका प्रत्येक गल्तीप्रति क्षमा माग्दै र पुन नदोर्याउने प्रण- प्रतिज्ञा गर्दै स्वाससँगै बिस्तारै बाहिर फाल्ने प्रक्रिया कम्तिमा पाँच पटक सम्पन्न गर्नुहोस्। त्यसपछि प्रत्येक पुर्खाहरूका प्रत्येक नाम उच्च सम्मान र श्रद्धापूर्वक हृदयबाट स्मरण गर्दै पुर्खाहरूको पुण्य, तप, ज्ञान, साहस, करुणा, यस, श्रेय, कृति र सत्यप्रेमको ऊर्जा तपाईंको हृदयमा प्रवाह भइरहेको अनुभव गर्नुहोस्। आफ्नो आत्मालाई उनीहरूको सद्गुणहरूको धारामा डुबाउनुहोस् र ब्रह्माण्डसँग गहिरो प्रार्थना गर्नुहोस्—

“हे ब्रह्माण्ड! मेरा महान, गुणी पवित्र पुर्खाहरूको दिव्य गुणहरूलाई मेरो जीवनमा पूर्णरूपमा

रूपान्तरित गर्न चाहन्छु। उनीहरूको उज्यालो चेतना र दिव्य जैविक ऊर्जा मभित्र पूर्णरूपमा रूपान्तरित होस् अनि जागोस्, र म पनि भविष्यका पुस्ताहरूको लागि त्यही उज्यालो दीप र चेतनाको दिव्य ऊर्जा बन्न सकूँ।”

यस साधनाबाट, तपाईं आफ्नो मांसपेशी, हड्डी, रगत, हुँदै कोष(Cell)→न्यूक्लियस(Nucleus)→क्रोमोजोम(Chromosome)→डीएनए(DNA)→ जीन(Gene)→न्यूक्लियोटाइड(Nucleotide) र आत्मामा बगेको पीढीगत

प्रेम, ज्ञान, ऊर्जा र आशीर्वादलाई पुनःजागृत गर्नुहुन्छ, जसले तपाईंलाई जीवनको उच्चतम

आध्यात्मिक यात्रातर्फ र चेतनाको युगतर्फ अघि बढाउनेछ।

३. संभव भए पाँच पुस्ता—नत्र कम्तीमा तीन पुस्ता (पिता र माता दुवैतर्फका) —
आप्‍नो पवित्र वंशधाराका पुर्खाहरू जन्मेको घर वा भूमिको पवित्र माटो,
र आफू जन्मेको घर वा स्थानको जीवनमूल माटो श्रद्धापूर्वक संकलन गर्नुस्।
यो कार्य जसरी सकिन्छ, जति चाँडो हुन्छ, वा ३६० दिनभित्र सम्पन्न गर्नुस्।
यदि सम्भव छ भने, आफैं ती भूमि र ती घरका आँगनमा पुग्नुस्,
किनभने ती माटोका कण–कणमा तपाईंको वंशको आत्मिक श्वास बस्छ।

त्यो अमूल्य माटो, तपाईं जहाँ हुनुहुन्छ—स्वदेश वा विदेश—त्यहाँको
बसोबास भूमिको माटोसँग प्रेमपूर्वक मिलाउनुस्।
गुरुको मार्गदर्शनमा, उक्त माटोमा प्राण–ऊर्जा प्रतिष्ठा गराउनुस्,
जसले तपाईंको जीवनलाई पुर्खाको आशीर्वाद, गुरुको प्रेम
र ब्रह्माण्डको चेतनाशक्ति संगै एकाकार गरिदिन्छ।

हरेक बिहानको आरम्भमा, तपाईंले लगाउने पवित्र सिन्दुर वा रङमा
त्यो माटोको सूक्ष्म अंश मिसाउनुस्,
र आफ्नो दैनिक कर्म सुरु गर्नु अघि,
उक्त माटो स्पर्श गर्दै, ऊर्जा र आशीर्वाद जागृत गर्ने
पवित्र मन्त्र जप्दै ध्यानमग्न मुद्रामा बस्नुस्।

यदि तपाईंको परम्परामा टिका वा रङ्ग प्रयोग हुँदैन भने,
दायाँ हातको मुठ्ठीभित्र त्यो पवित्र माटो समाइ,
देब्रे हातले उसको ऊर्जालाई थामेर
शान्त ध्यानको मुद्रा ग्रहण गर्नुस् र यो 🌿 प्रकृतिप्रति कृतज्ञताको प्रार्थना

प्रार्थना गर्नुस् —

 

“हे ब्रह्माण्ड! हे मातृ–प्रकृति!
यो म र मेरा पुर्खाहरू जन्मेको भूमिको पवित्र माटो हो।
मैले यही माटोमा सृष्टिको पहिलो सास फेरेको थिएँ,
पहिलो पटक यहीँको जलको पवित्र थोपा चाखेको थिएँ,
मेरो शरीरमा सूर्यको पहिलो किरण यहीँले छोएको थियो,
चन्द्रमाको शीतलता यहीँको रातले बटुलेको थियो।
मैले पहिलोपटक अक्सिजन दिने रूखसँग सास साटेको थिएँ,
र यही भूमिमा नै मैले पहिलो कृतज्ञताको मुस्कान फुलाएको थिएँ।

आज ती सबै क्षणहरूलाई स्मरण गर्दै
म–आफ्नो मातृभूमिको माटो र कर्मभूमिको जललाई
जीवन अर्पणको प्रसादका रूपमा  हजुरलाई अर्पण गर्दछु।

हे दिव्य आमा, यो माटो मेरो र मेरा पुर्खाहरूको पवित्र प्रतीक हो।
आज म यो  हजुरकोचरणमा अर्पण गर्दै
आफैंलाई प्रकृतिको अंशका रूपमा अनुभव गरिरहेको छु।

हजुरले सृष्टिको आदिदेखि नै
हामीलाई प्राण र जीवनशक्ति, प्रेम र करुणा,
शीतलता र सौन्दर्य, क्षमा र आनन्द
निस्वार्थरूपमा प्रदान गर्दै आएकी हौ।

आज म हजुरलाई कृतज्ञताको दीप अर्पण गर्दै
विवेक, ज्ञान र शक्ति माग्दछु —
ताकि म पनि हजुरकै जस्तो निस्वार्थ प्रेम र सेवा
यो संसारका सबै प्राणीप्रति प्रवाहित गर्न सकूँ।

यदि मैले अज्ञानताको आवरणमा रही
सृष्टिको कुनै सूक्ष्म नियम उल्लङ्घन गरेको छु भने,
हे परम चेतना! हे मातृप्रकृति!
म सम्पूर्ण नम्रताका साथ आत्मस्वीकृति गर्दछु।
मेरो प्रत्येक त्रुटि ज्ञानप्राप्तिको सीढी बनोस्,
मेरो प्रत्येक अन्धकार प्रकाशमा रूपान्तरित होस्।

मलाई आफ्नो करुणामय हृदयमा स्थान दिनुहोस्,
मलाई एक जिज्ञासु बालकझैँ ग्रहण गर्नुस्,
र आफ्नो ममता र आशीर्वादले मेरो आत्मालाई पवित्र बनाइदिनुस्।

 

🌺 समापन प्रार्थना

यस श्रद्धा र समर्पणसहित,
म मेरो जीवन, मेरो घर, र सम्पूर्ण जगतका लागि
यो बिन्ती अर्पण गर्दछु —

“हे माता, मेरो जीवनमा,
मेरो घरमा र सम्पूर्ण सृष्टिमा
सदा सुख, शान्ति, आनन्द र समृद्धि वर्षाइदेऊ।

म तिम्रै प्रेमको एक कण बन्न सकूँ,
र मेरो सास तिम्रै प्राण–ऊर्जाको लयमा
सधैं गुञ्जित रहोस्।”  यति भनेर आफ्नो मनको इच्छा कामना गर्नु र “तिम्रो सदा जय जय जय होस्” भनेर समापन गर्नु।

 

४. दिनको एक घण्टा कम्तिमा सबैले शारीरिक व्यायाम, योग, प्राणायाम, प्रकृतिसँग घुलमिल र कम्तिमा १५ मिनेट शान्त ध्यान जीवनको दैनिकीमा राखेर यसलाई अभियान बनाउन पनि हार्दिक अनुरोध गर्न चाहन्छु।

नेपालका वा नेपाल बाहिरका कुनै पनि योग्य योग गुरु अथवा योग-ध्यान सिकाउने  संस्था को प्रशिक्षणमा गर्न पनि अनुरोध र सुझाव दिन चाहन्छु।

यसरी,

पुर्खाको आशीर्वाद, भूमिको शक्ति, गुरुको मार्गदर्शन, प्रकृति आमाको कृपा, ब्रह्माण्डीय ऊर्जा र योग, ध्यान र प्राणायामको ऊर्जाले तपाईंको जीवनमा अनन्त उज्यालो, प्रेरणा र ऊर्जा भरिदिनेछ।

यसले तपाईँलाई चेतना-युगको लागि योग्य बनाउनेछ।

समय र ब्रह्माण्डले दिएको यो परिवर्तनको अवसरमा हामी सबै सम्मिलित हुनुपर्छ भने चेतना,

ज्ञान, शक्ति र आशिर्वाद हामी सबैलाई मिलोस् !

यहाँलाई म सावधानीपूर्वक एवं अत्यन्तै संवेदनशील भएर, आत्माको गहिरो आवाजलाई सुन्दै,

विदा हुनु अघि केही वचनहरू अर्पण गर्न चाहन्छु।

 

निश्चय नै यहाँको अन्तरात्मामा प्रश्नहरू जन्मिनेछन्—”म किन गर्ने?”

म यो पूर्णरूपमा बुझ्दछु र यहाँको मनमा उठ्ने हरेक विचारलाई म सम्मान गर्दछु।

मानव जीवन प्रश्न र उत्तरहरूको यात्रै हो। जसले प्रश्न गर्दैन, उसले सत्यको बाटो भेट्दैन। त्यसैले

धेरै प्रश्न गर्नुहोस्, आफूभित्र गहिरो मन्थन गर्नुहोस्, तर आफ्नो चेतनाभन्दा बाहिर कसैलाई पनि

यस पत्रको अर्थ सोध्नु पर्दैन। हामी प्रत्येक फरक चेतनाका यात्रु हौँ।

तपाईँको चेतना तपाईँलाई दुई कुरा भन्न सक्छ—“यो गर” वा “यो नगर।” त्यो आवाज नै

परमात्माको संकेत हो। त्यसैले आफ्नो अन्तरात्माको मार्गदर्शनमा चल्नुहोस्- चेतना बनेर आफ्नो

आत्माको दर्शन गर्नुस्। यदि निर्णय गर्न गाह्रो परे भने तपाईँले मान्ने गुरु वा आध्यात्मिक

मार्गदर्शकको सानिध्य लिनुहोस्; उहाँको ज्ञान तपाईँलाई सत्यतर्फ डोर्‍याउने छ। 

मैले यसको आवाज अनुसार धेरै कुरा यहाँहरूसँग बाँडिसकेको छु, अझ बाँकी

कुरा पनि समयक्रममा साझा गर्नेछु। आफ्नो गहन निरन्तर खोज नरोक्नुहोला ।

हाम्रो चेतनाको विकास र कर्मको सिद्धान्तअनुसार नै हाम्रो जीवन यात्रा र जीवनचक्र निरन्तर चलिरहेको हुन्छ । सृष्टि चक्रको रहस्य भित्र छिरेर अन्तर्दृष्टिले हेर्नुहोला, अध्ययन गर्नुहोला- सबै कुरा  छर्लङ्ग हुनेछ ।

अन्तिम एउटा सानो आग्रह—जसलाई पढ्न आउँदैन, उहाँलाई यो ब्रह्माण्डीय भाव, यो युगको पत्र

र चेतनाको आवाज यहाँहरूले पढेर सुनाइदिनुहोस्। उहाँहरूको चेतना ले मनन गरोस्। आत्माले

सुनोस्। यस मानवतामय सेवाका लागि म आजैदेखि तपाईं सबैलाई आत्मीय धन्यवाद अर्पण

गर्दछु।

छुट्नु अघि  यो देह जीवन फेरि भेट भएन भने के गर्ने ? त्यसैले आफ्नो बारेमा दुई कुरा बताउन चाहन्छु:

 

https://youtu.be/YzJn6d4eSeI?si=lbI_hrxyP_vYYzMD

 

अध्यारो अज्ञानताको युगबाट उज्यालो चेतनाको युगमा प्रवेशको शुभ मुहुर्तको सन्देश आज

सृष्टि, ब्रह्माण्ड, प्रकृति, समय र जननीको आज्ञाबाट साझा गरिरहेको  छौँ ! उल्का माता

परिवर्तन अत्यन्तै तीव्र गतिमा चाहनुहुन्छ, 

साहस हाम्रो रगतमा बग्दछ, वीरता हाम्रो प्रत्येक धड्कनमा धड्किन्छ, प्रकृतिको कृपाले हामी जस्तो परिवर्तन गर्न पनि सक्षम छौँ ।

परिवर्तन अपरिहार्य छ-यो सृष्टिको नियम हो।

जय सृष्टि ! जय चेतना ! जय समय !

जय प्रकृति ! जय जननी !

जय मित्रता ! जय नेपाली जाति ! जय मानव जाति !

 

सेवक,

कवीन्द्रराज सिटौला “जिज्ञासु”

कवि, आध्यात्मिक साधक, मित्र  तथा प्रेम यात्री

एक आत्मा ।